H «πράσινη» ανάπτυξη είναι η συνέχιση της
καταστροφής και της λεηλασίας της φύσης με άλλο όνομα
Ένα από τα βασικά ιδεολογήματα της κυριαρχίας στην προσπάθεια της για την απρόσκοπτη και αδιάκοπη εκμετάλλευση και λεηλασία της κοινωνίας και του φυσικού κόσμου, είναι αυτό της ανάπτυξης. Ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες λέξεις όπως πρόοδος, ανάπλαση, αξιοποίηση και ανάπτυξη εντοπίζονται σε καθημερινή βάση στη ρητορική της κυριαρχίας και αποσκοπούν στην καθυπόταξη της κοινωνίας μπροστά στα έκδηλα εγκλήματα που πραγματώνει καθημερινά η παγκόσμια κυριαρχία σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και των ανθρώπινων πολιτισμών. Παράλληλα, και όχι τυχαία, η έννοια ανάπτυξη συνεπάγεται και έναν ακόμα διαχωρισμό. Χωρίζει τον πλανήτη σε δύο μεγάλα στρατόπεδα. Από τη μια τα ανεπτυγμένα κράτη της Δύσης και από την άλλη η υποανάπτυκτη Ανατολή, Αφρική και Λ. Αμερική που πρέπει πάση θυσία να αναπτυχθούν. Με λίγα λόγια ανοίγει το δρόμο για την νομιμοποίηση της λεηλασίας σε οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο στο σύνολο της καπιταλιστικής περιφέρειας.
Στο όνομα της ανάπτυξης λοιπόν έχουν συντελεστεί τα μεγαλύτερα οικολογικά εγκλήματα, τα οποία σχεδόν πάντα συνοδεύονται από την υποβάθμιση της ζωή των ανθρώπων και την παράλληλη αύξηση των υπερκερδών του κεφαλαίου. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας και το λιώσιμο των πάγων εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, τις αποψιλώσεις τεράστιων δασικών εκτάσεων, την τρύπα του όζοντος κ.α. που για τους κυρίαρχους αποτελούν απλά παράπλευρες απώλειες που υποστηρίζουν τον ένα και μοναδικό στόχο της “συνεχούς” και “αειφόρου” ανάπτυξης. Για να αντιμετωπίσει τις μαζικές αντιστάσεις που ξεσπούν παγκόσμια ενάντια στην ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή που πραγματοποιείται στο όνομα της ανάπτυξης, η κυριαρχία είναι αναγκασμένη να εφεύρει και να προωθήσει κοινωνικά μέσω των ιδεολογικών μηχανισμών της ένα ακόμα ενισχυτικό ιδεολόγημα το οποίο θα καταφέρει να επουλώσει τις ρηγματώσεις που έχουν προκαλέσει στον κοινωνικό ιστό τα τερατουργήματα της αναπτυξιακής πολιτικής του κράτους και των αφεντικών. Πρόκειται για το ιδεολόγημα της “πράσινης” ανάπτυξης που κινείται στην ίδια κατεύθυνση με το ευρύτερο αναπτυξιακό όχημα, το καλύπτει όμως με ένα πράσινο περιτύλιγμα, με μια δήθεν εκλογικευμένη, φιλική προς το περιβάλλον ανάπτυξη και επιχειρεί έτσι να εξουδετερώσει τις όποιες αναταράξεις εμφανίζονται στο πεδίο απόσπασης της κοινωνικής συναίνεσης.
Οι στόχοι του εν λόγω κυριαρχικού ιδεολογήματος είναι διπλοί:αφενός να διαχειριστεί και να περιορίσει τους όποιους κραδασμούς δημιουργεί στο σύστημα η οικολογική κρίση και αφετέρου να διασφαλίσει ένα εγγενές χαρακτηριστικό του κεφαλαίου που είναι η συνεχής κινητικότητα του. Έτσι λοιπόν, από τη μια έχουμε την εμφάνιση κάθε είδους οικολογικά ευαισθητοποιημένων φορέων -κόμματα όλων των αποχρώσεων, καθεστωτικά μίντια, βιομηχανίες, τράπεζες και επιστήμονες- που μέσα από μια διαρκώς αυξανόμενη προπαγάνδα τους επιχειρούν να μας πείσουν για την ύπαρξη και τη λειτουργικότητα του πράσινου καπιταλισμού, ενώ από την άλλη παρατηρούμε την ανάδυση μιας καινούργιας πράσινης βιομηχανίας που έχει έρθει για να λεηλατήσει ότι άφησε όρθιο το σύστημα μέχρι σήμερα. Τώρα, δίπλα στην εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, τις αποψιλώσεις των δασών και τις αμμοληψίες, έρχονται να προστεθούν νέα πεδία όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο ήλιος, η γη, ο αέρας, τα φυτά, οι θάλασσες, οι λίμνες και τα ποτάμια μετατρέπονται σε τεράστιες βιομηχανίες άντλησης ενέργειας με αποκλειστικό γνώμονα την αύξηση του κέρδους μεγάλων κατασκευαστικών και ενεργειακών λόμπι που για να ικανοποιήσουν τις αδηφάγες ορέξεις τους είναι έτοιμοι να μην αφήσουν ούτε μια γωνιά του πλανήτη ανεκμετάλλευτη ενισχύοντας τη λογική της απόλυτης κυριαρχίας του καπιταλισμού πάνω στη φύση και τον άνθρωπο με όρους κέρδους. Στο πλαίσιο αυτό, τεράστιες καλλιεργήσιμες εκτάσεις παύουν να υφίστανται και μετατρέπονται σε φωτοβολταϊκά πάρκα είτε σε εκτάσεις καλλιέργειας ειδικών φυτών για την παραγωγή βιοκαυσίμων, δίπλα στις λίμνες και τα ποτάμια ξεφυτρώνουν γιγαντιαία υδροηλεκτρικά εργοστάσια οι κορφές των βουνών κατακλύζονται από ατελείωτους τσιμεντένιους ογκόλιθους που συνιστούν τα αιολικά πάρκα. Μέσα από την προώθηση των πράσινων-εναλλακτικών μορφών ενέργειας η κυριαρχία εξυπηρετεί δύο βασικές επιδιώξεις της. Πρώτον, το άνοιγμα σε νέες ενεργειακές αγορές για να εξυπηρετούνται οι ολοένα και αυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις των βιομηχανικών κολοσσών της Δύσης και δεύτερον η απόκτηση ενεργειακής ανεξαρτησία από πετρελαιοπαραγωγά κράτη με τα οποία δεν διατηρεί τις καλύτερες σχέσεις και μπορούν ανά πάσα στιγμή να θέσουν σε κίνδυνο την καπιταλιστική αναπαραγωγή. Στην ουσία, εκείνο που καταφέρνουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι να ανοίξουν νέους επενδυτικούς ορίζοντες για το κεφάλαιο, ικανοποιώντας παράλληλα και το αίτημα για λιγότερη περιβαλλοντική μόλυνση. Το κατά πόσο βέβαια ικανοποιούν ένα τέτοιο αίτημα θα το δούμε παρακάτω.
Tο παράδειγμα των αιολικών πάρκων
Τα αιολικά πάρκα είναι μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις που έχουν ολέθριες επιπτώσεις όταν εγκαθίστανται σε ευαίσθητα φυσικά οικοσυστήματα, όπως είναι οι δρυμοί, τα δάση, οι δασικές εκτάσεις, τα μικρά νησιά, οι περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, οι προστατευόμενες, κ.λπ.Η εγκατάσταση ενός αιολικού πάρκου απαιτεί σωρεία “υποδομών” καταστροφικών για το περιβάλλον: για να μεταφερθούν οι γιγάντιες ανεμογεννήτριες (μια ανεμογεννήτρια 3 MW έχει ύψος ιστού 100 μ. περίπου και 45 μ. ακτίνα φτερωτής, συνολικά 135 μ. ύψος, όσο δηλ. ένας ουρανοξύστης 45 ορόφων) στη θέση εγκατάστασης, ξυρίζονται δάση, χτίζονται γέφυρες, ανοίγονται τεράστιοι δρόμοι, κόβονται δέντρα, το τοπίο αλλάζει ριζικά. Κατασκευάζονται μετεωρολογικοί πύργοι, ηλεκτρικοί υποσταθμοί μεταβολής τάσης (10-12 στρέμματα ο καθένας, για τα μεγάλα πάρκα), οικίσκοι επί οικίσκων συνεργείων, επιτηρητών, εργοταξίων και άπειρες ηλεκτρικές γραμμές, ρημάζοντας κυριολεκτικά παρθένες περιοχές και σημαντικά οικοσυστήματα. Παράλληλα οι ίδιες οι ανεμογεννήτριες με το θόρυβο που εκπέμπουν, τον τεράστιο όγκο που καταλαμβάνουν σε περιοχές διαταράσσουν τη χλωρίδα και την πανίδα τους (οι ανεμογεννήτριες μόνο στην περιοχή της Καλιφόρνιας σκοτώνουν κατά μέσο όρο 200-300 γεράκια, και 40-60 χρυσαετούς ετησίως, ενώ έχει εκτιμηθεί ότι 7.000 αποδημητικά πουλιά το χρόνο σκοτώνονται από αιολικούς στοβιλοκινητήρες στη νότια Καλιφόρνια), ενώ αλλάζουν ριζικά και το φυσικό τοπίο, αφού τεράστιες παρθένες εκτάσεις όπως τα βουνα και τα δάση μετατρέπονται σε βιομηχανικές μονάδες παραγωγής ενέργειας με υποσταθμούς και γραμμές μεταφοράς της αιολικής ενέργειας. Ο χρόνος ζωής ενός αιολικού πάρκου εκτιμάται στα 20-25 χρόνια, μετά το πέρας των οποίων θα είναι ένα απέραντο νεκροταφείο παλιοσιδηρικών, με τα βουνά φορτωμένα με χιλιάδες τόνους μπετόν και χιλιάδες μέτρα υπόγειων και υπέργειων καλωδιώσεων. Τέλος μέχρι και το επιχείρημα περί καταπολέμησης της ανεργίας δεν στέκει αφού θα φέρουν καίριο πλήγμα στην κτηνοτροφία και σε όλους αυτούς που εργάζονται και ζουν από το δάσος. Να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο αιολικό «πάρκο» στην Ευρώπη έχει τρεις μόνιμους υπαλλήλους.
Από την άλλη αμφιλεγόμενο παραμένει το κατά πόσο η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και πιο συγκεκριμένα της αιολικής συμβάλλει καθοριστικά στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων. Για παράδειγμα, ένα αιολικό πάρκο που βρίσκεται στη Μ. Βρετανία μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 178.000 τόνους το χρόνο. Ακούγεται εντυπωσιακό, μέχρις ότου πληροφορηθεί κανείς ότι η πτήση ενός και μόνο τζάμπο, μέσα σε μία και μόνη ημέρα, από το Λονδίνο στο Μαϊάμι και πίσω στο Λονδίνο, απελευθερώνει αέρια που επιβαρύνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τα οποία, σε ετήσια βάση, αντιστοιχούν σε 520.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Δηλαδή, η καθημερινή πτήση από την Αγγλία προς την Αμερική απαιτεί την ύπαρξη τουλάχιστον 3 γιγαντιαίων αιολικών πάρκων. Ακόμα και αν τοποθετηθούν 25.000 ανεμογεννήτριες οι ρύποι σε διοξείδιο του άνθρακα και διοξείδιο του θείου θα παραμείνουν κατά 99,93%.
Το μανιφέστο 100 Γερμανών καθηγητών και διανοουμένων σχετικά με την αιολική ενέργεια αναφέρει: η ικανότητα παραγωγής ενέργειας από τον άνεμο είναι συγκριτικά χαμηλή. Οι ανεμογεννήτριες με επιφάνεια πτερυγίων ίσων με το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου, παράγουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό της ενέργειας που παράγει ένας συμβατός σταθμός. Έτσι με περισσότερες από 5.000 ανεμογεννήτριες στη Γερμανία, παράγεται λιγότερο από το 1% του απαιτούμενου ηλεκτρισμού. Στη Μ. Βρετανία, θα χρειαζόντουσαν 14.400 ανεμογεννήτριες για να παραχθεί το 4,4% του ηλεκτρικού ρεύματος και 32.700 για να παράγουμε το 10%. Οι δείκτες μόλυνσης είναι παρόμοιοι για τον ίδιο λόγο. Η συνεισφορά της αιολικής ενέργειας προς αποφυγή του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι περίπου 1 έως 2 τοις χιλίοις.
Συμπερασματικά
Είναι εμφανές ότι το ιδεολόγημα της ανάπτυξης -πράσινης και μη- αποτελεί μια από τις βασικές αντιφάσεις του συστήματος που αναπόφευκτα το οδηγεί στην αυτοκαταστροφή του. Ο καπιταλισμός όσο κι αν προσπαθεί να πείσει για το αντίθετο είναι το πολιτικοοικονομικό εκείνο σύστημα που έχοντας ως μόνο σκοπό το κέρδος δε διστάζει να προξενήσει ανυπολόγιστες, μη αναστρέψιμες οικολογικές καταστροφές, όχι μόνο στις βιομηχανικές πόλεις, αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη, διαταράσσοντας ριζικά τη ισορροπία των οικοσυστημάτων.Και αν για τις κοινωνικές αντιστάσεις που δημιουργούνται κατά καιρούς εξαιτίας της επέλασης των αφεντικών σε όλα τα επίπεδα, ως λύση θα μπορούσε να θεωρηθεί η ένταση της καταστολής και του ελέγχου, η ίδια λύση δεν επαρκεί για την καταστροφή του πλανήτη και για τον ορατό κίνδυνο που τίθεται πλέον σχετικά με την ίδια τη δυνατότητα επιβίωσης σ’ αυτόν. Όσο για τις δήθεν πράσινες πολιτικές και τα οικολογικά αισθήματα της κυριαρχίας, αυτά δεν είναι τίποτα άλλο από απέλπιδες προσπάθειες επιβίωσης του ίδιου κυριαρχικού μοντέλου που καθημερινά καταστρέφει τον άνθρωπο και τη φύση κι αν δεν ανατραπεί γρήγορα θα αφανίσει τα πάντα στο πέρασμα του.
Ο αγώνας ενάντια στην καταστροφή και τη λεηλασία της φύσης και των ανθρώπινων κοινωνιών, είναι αγώνας ενάντια στο σύστημα που τις γεννά. Στον καπιταλισμό και το κράτος!
αναρχική ομάδα “Δυσήνιος Ίππος”
Πάτρα, Νοέμβρης 2010
Δυσήνιος Ίππος 
