Οι Αναρχικοί υπερασπίζονται την Αναρχία
Για τους περισσότερους Αμερικάνους, η αναρχία είναι μια λέξη που ακούγεται σαν κάτι κακό – εναλλακτικό όνομα για την κακία, τη διαστροφή και το χάος. Οι αναρχικοί αντιμετωπίζονται ως ένα κοπάδι από άπλυτους και άθλιους ρουφιάνους, που έχουν την τάση να σκοτώνουν τους πλούσιους και να τους αφαιρούν το κεφάλαιό τους. Η αναρχία, ωστόσο, για τους «οπαδούς» της σημαίνει μια πραγματική κοινωνική θεωρία που αφορά την ένωση της τάξης και την απουσία όλων των εξουσιών ανθρώπου σε άνθρωπο. Εν ολίγοις, σημαίνει απόλυτη ατομική ελευθερία.
Εάν η έννοια της Αναρχίας έχει μέχρι στιγμής ερμηνευτεί ως κατάσταση της μεγαλύτερης αταξίας, είναι επειδή οι άνθρωποι έχουν διδαχθεί ότι οι υποθέσεις τους ρυθμίζονται, ότι διοικούνται με σοφία και ότι η εξουσία είναι αναγκαία.
Μέσα στους αιώνες, κάθε άτομο που ισχυρίστηκε ότι η ανθρωπότητα θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς τη βοήθεια της κοσμικής και πνευματικής εξουσίας θεωρήθηκε τρελό, και είτε κλείστηκε σε κάποιο ψυχιατρείο είτε κάηκε στην πυρά. Ταυτόχρονα, εκατοντάδες χιλιάδες άνδρες και γυναίκες σήμερα θεωρούνται άπιστοι επειδή περιφρονούν την ύπαρξη ενός υπερφυσικού Όντος.
Οι ελεύθεροι στοχαστές της εποχής, για παράδειγμα, εξακολουθούν να πιστεύουν στην αναγκαιότητα του Κράτους, το οποίο προστατεύει την κοινωνία. Δεν επιθυμούν να γνωρίσουν την ιστορία των βάρβαρων θεσμών μας. Δεν καταλαβαίνουν ότι κυβέρνηση δεν υπήρχε και δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς καταπίεση, ότι κάθε κυβέρνηση έχει διαπράξει σκοτεινές πράξεις και μεγάλα εγκλήματα κατά της κοινωνίας. Η εξέλιξη της κυβέρνησης έχει συνήθως παρουσιαστεί με τη σειρά: τάξη, δεσποτισμός, μοναρχία, ολιγαρχία, πλουτοκρατία. Ωστόσο, πάντα έχει υπάρξει τυραννική.
Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός σοφών και καλοπροαίρετων ανθρώπων που επιθυμούν να βελτιώσουν τις σημερινές συνθήκες, αλλά δεν έχουν απαλλαγεί επαρκώς από τις προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες των σκοτεινών εποχών έτσι ώστε να κατανοήσουν την πραγματική ουσία του θεσμού που αποκαλείται κυβέρνηση.
«Πώς μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα χωρίς κυβέρνηση;» ρωτήστε αυτούς τους ανθρώπους. «Εάν η κυβέρνησή μας είναι κακή, ας προσπαθήσουμε να έχουμε μια καλή, αλλά πρέπει να έχουμε κυβέρνηση με κάθε τρόπο!»
Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει καλή κυβέρνηση, γιατί η ίδια της η ύπαρξη βασίζεται στην υποταγή μιας τάξης και στη δικτατορία μιας άλλης. «Αλλά οι άνθρωποι πρέπει να κυβερνούνται», σχολιάζουν, «πρέπει να καθοδηγούνται από νόμους». Λοιπόν, αν οι άνθρωποι είναι παιδιά που χρειάζονται καθοδήγηση, τότε ποιος είναι τόσο τέλειος, τόσο σοφός, τόσο άψογος ώστε να μπορεί να κυβερνά και να καθοδηγεί τους συνανθρώπους του;
Υποστηρίζουμε ότι οι άνθρωποι μπορούν και πρέπει να κυβερνούν τους εαυτούς τους. Εάν οι άνθρωποι είναι ακόμα ανώριμοι, το ίδιο είναι και οι κυβερνήτες. Πρέπει δηλαδή ένας άνθρωπος, ή ένας μικρός αριθμός ανθρώπων να ηγηθεί όλων των εκατομμυρίων τυφλών που συναποτελούν μία χώρα;
«Μα πρέπει να έχουμε κάποια εξουσία, τουλάχιστον», μας είπε ένας Αμερικανός φίλος. Σίγουρα πρέπει. Και την έχουμε. Είναι η αναπόφευκτη εξουσία των φυσικών νόμων που εκδηλώνεται στον φυσικό και κοινωνικό κόσμο. Μπορεί να καταλάβουμε, ή και όχι, αυτούς τους νόμους, αλλά πρέπει να τους υπακούμε καθώς αποτελούν μέρος της ύπαρξής μας. Είμαστε οι απόλυτοι σκλάβοι αυτών των νόμων, αλλά σε μια τέτοια δουλεία δεν υπάρχει ταπείνωση. Η δουλεία, όπως υπάρχει σήμερα, σημαίνει εξωτερικό αφέντη, νομοθέτη που βρίσκεται έξω από εκείνους τους οποίους ελέγχει, ενώ οι φυσικοί νόμοι δεν είναι έξω από εμας – είναι μέσα μας. Ζούμε, αναπνέουμε, σκεφτόμαστε, κινούμαστε μόνο μέσω αυτών των νόμων. Επομένως, (αυτοί οι φυσικοί νόμοι) δεν είναι εχθροί μας αλλά ευεργέτες μας.
Είναι οι νόμοι που φτιάχτηκαν από τον άνθρωπο, οι νόμοι στα καταστατικά μας βιβλία, σύμφωνοι με τους νόμους της Φύσης; Κανείς, νομίζουμε, δεν μπορεί να έχει την απερισκεψία να ισχυριστεί ότι είναι.
Είναι ακριβώς επειδή οι νόμοι που μας έχουν επιβάλει οι άνθρωποι δεν είναι σύμφωνοι με τους νόμους της Φύσης που η ανθρωπότητα υποφέρει από τόσο Κακό. Είναι παράλογο να μιλάμε για ανθρώπινη ευτυχία την ίδια στιγμή που οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι.
Δεν μας προβληματίζει που ορισμένοι άνθρωποι αντιτίθενται τόσο έντονα στην Αναρχία και τους εκφραστές της, γιατί απαιτούνται τόσο ριζοσπαστικές αλλαγές στις υπάρχουσες έννοιες, ώστε αυτές σήμερα περισσότερο προσβάλλουν παρά γίνονται κατανοητές, εξαιτίας του υπερβάλλοντος ζήλου που επιδεικνύει η προπαγάνδα τους.
Η υπομονή και η παραίτηση διδάσκονται στους φτωχούς, ενώ τους υπόσχονται μια ανταμοιβή στη μετά θάνατον ζωή. Τι σημασία, όμως, έχει για τον άθλιο απόκληρο που δεν έχει τόπο να αποκαλέσει σπίτι του, που λαχταρά ένα κομμάτι ψωμί, το ότι οι πύλες του Παραδείσου είναι πιο ανοιχτές γι’ αυτόν παρά για τους πλούσιους; Μπροστά στην τόσο μεγάλη δυστυχία των μαζών, τέτοιες υποσχέσεις φαντάζουν πικρή ειρωνεία.
Έχω γνωρίσει πολύ λίγες έξυπνες γυναίκες και άντρες που θα μπορούσαν ειλικρινά και ευσυνείδητα να υπερασπιστούν τις υπάρχουσες κυβερνήσεις. Συμφώνησαν ακόμη και μαζί μου σε πολλά σημεία, αλλά δεν είχαν το ηθικό θάρρος, όταν έφτασαν σε αυτό το σημείο, να δηλώσουν ανοιχτά τη συμπάθεια τους με τις αναρχικές αρχές.
Εμείς που επιλέξαμε το μονοπάτι που καθορίστηκε για μας από τις πεποιθήσεις μας, αντιτιθέμαστε στον οργανισμό που ονομάζεται Κράτος από θέση Αρχής, διεκδικώντας το κοινό δικαίωμα όλων στην εργασία και την απόλαυση της ζωής.
Όταν κάποια στιγμή, απαλλαγμένοι από τους περιορισμούς της εξωτερικής εξουσίας, οι άνθρωποι συνάψουν ελεύθερες σχέσεις, τότε αυθόρμητες οργανώσεις θα αναπτυχθούν σε όλα τα μέρη του κόσμου και ο καθένας θα συνεισφέρει στην κοινή του ευημερία, ενώ θα εργάζεται με βάση τις δυνατότητές του και θα καταναλώνει ανάλογα με τις ανάγκες του. Όλες οι σύγχρονες τεχνικές εφευρέσεις και ανακαλύψεις θα χρησιμοποιηθούν για να κάνουν την εργασία εύκολη και ευχάριστη, και η επιστήμη, ο πολιτισμός και η τέχνη θα χρησιμοποιηθούν ελεύθερα για να τελειοποιήσουν και να ανυψώσουν τον άνθρωπο, ενώ η γυναίκα θα είναι ίση με τον άνδρα.
«Καλά όλα αυτά», απαντά κάποιος, «αλλά οι άνθρωποι δεν είναι άγγελοι, οι άνθρωποι είναι εγωιστές».
Και λοιπόν; Ο εγωισμός δεν είναι έγκλημα. Γίνεται έγκλημα μόνο όταν οι συνθήκες είναι τέτοιες ώστε να δίνουν σε ένα άτομο την ευκαιρία να ικανοποιήσει τον εγωισμό του εις βάρος των άλλων. Σε μια αναρχική κοινωνία, ο καθένας θα επιδιώκει να ικανοποιήσει το εγώ του. Όμως, καθώς η Μητέρα Φύση έχει τακτοποιήσει τα πράγματα έτσι, ώστε να επιβιώνουν μόνο όσοι έχουν τη βοήθεια των γειτόνων τους, ο άνθρωπος, προκειμένου να ικανοποιήσει το εγώ του, θα παρέχει τη βοήθειά του σε όσους τον βοηθούν, και τότε ο εγωισμός δεν θα είναι πια μια κατάρα αλλά μια ευλογία.
Ένα στιλέτο στο ένα χέρι, ένα φακό στο άλλο, και όλες οι τσέπες του είναι γεμάτες με βόμβες δυναμίτη∙ αυτή είναι η εικόνα του Αναρχικού, όπως έχει διαμορφωθεί από τους εχθρούς του. Τον βλέπουν απλώς σαν ένα μείγμα ανόητου και μαχαιροβγάλτη, του οποίου ο μοναδικός σκοπός είναι μια καθολική ανατροπή, και του οποίου το μόνο μέσο για αυτόν τον σκοπό είναι να σκοτώσει οποιονδήποτε διαφέρει από αυτόν. Η εικόνα αυτή είναι μια κακή καρικατούρα, αλλά η γενική αποδοχή της δεν πρέπει να μας προβληματίζει, λαμβάνοντας υπόψη το πόσο επίμονα αυτή η αντίληψη έχει εισαχθεί στο μυαλό της κοινής γνώμης. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι η Αναρχία -η οποία είναι η ελευθερία κάθε ατόμου και η απαλλαγή από επιβλαβείς περιορισμούς από άλλους, είτε αυτοί οι άλλοι είναι μεμονωμένα άτομα είτε μια οργανωμένη κυβέρνηση- δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς βία, και αυτή η βία είναι η ίδια που κέρδισε στις Θερμοπύλες και στον Μαραθώνα.
Η λαϊκή απαίτηση για ελευθερία είναι ισχυρότερη και σαφέστερη από ποτέ, και οι όροι για την επίτευξη του στόχου είναι πιο ευνοϊκοί. Είναι προφανές ότι σε ολόκληρη την πορεία της ιστορίας υποβόσκει ένα στάδιο εξέλιξης, προ του οποίου πρέπει να καταρρεύσει κάθε είδους δουλεία και καταναγκασμός οποιασδήποτε μορφής, και από το οποίο πρέπει να προέλθει η ελευθερία, η πλήρης και απεριόριστη ελευθερία, για όλους και από όλους.
Από αυτό προκύπτει ότι ο Αναρχισμός δεν μπορεί να είναι ένα οπισθοδρομικό κίνημα, όπως σκόπιμα έχουν υπαινιχθεί (οι εχθροί του), αλλά αντίθετα οι αναρχικοί είναι πρωτοπόρο τμήμα του «στρατού της ελευθερίας».
Θεωρούμε απολύτως απαραίτητο η λαϊκή μάζα να μην ξεχάσει ούτε για μια στιγμή τον γιγαντιαίο ανταγωνισμό που πρέπει να αντιμετωπίσει πριν από την πραγματοποίηση των ιδεών της, και επομένως να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο που έχει στη διάθεσή της -το λόγο, τον τύπο, την δράση- ώστε να επιταχύνει την επαναστατική εξέλιξη.
Ο πλούτος της ανθρωπότητας, όπως θα φανερώσει και πρέπει να φανερώσει το μέλλον, στηρίζεται στον κομμουνισμό. Το σύστημα του κομμουνισμού αποκλείει λογικά κάθε σχέση αφέντη και υπηρέτη και σημαίνει επί της ουσίας αναρχισμό, και το μέσον γι’ αυτό τον σκοπό είναι η κοινωνική επανάσταση.
Όσο για τη βία που οι άνθρωποι θεωρούν ως χαρακτηριστικό γνώρισμα του αναρχικού, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αμφισβητηθεί ότι οι περισσότεροι αναρχικοί νιώθουν πεπεισμένοι ότι η «βία» δεν είναι πιο κατακριτέα για την επιτέλεση των σκοπών τους από όταν χρησιμοποιείται από έναν καταπιεσμένο άνθρωπο για να κερδίσει την ελευθερία του. Η εξέγερση των καταπιεσμένων καταδικαζόταν πάντα από τους τυράννους: Η Περσία παγιδεύτηκε στην Ελλάδα, η Ρώμη στο Caudine Forks[1] και η Αγγλία στο Bunker Hill[2]. Μπορεί η Αναρχία να περιμένει λιγότερα ή να απαιτεί νίκες χωρίς να προσπαθεί για αυτές;
[1]Η μάχη του Caudine Forks (Καυδιανά δίκρανα) , 321 π.Χ. Εκεί κατά τον Δεύτερο Σαμνιτικό Πόλεμο ο ρωμαϊκός στρατός ηττήθηκε κατά κράτος από τους Σαμνίτες, έναν ιταλικό λαό των οποίων ο στρατηγός Πόντιος Ερέννιος ανάγκασε τους νικημένους Ρωμαίους να περάσουν κάτω από έναν ταπεινωτικό ζυγό. Τον ζυγό αυτό σχημάτισαν τρία δόρατα σε σχήμα δικράνου, τα δύο μπηγμένα κάθετα στο έδαφος και το τρίτο πάνω τους σε σχήμα Π.
[2]Η Μάχη του Bunker Hill διεξήχθη στις 17 Ιουνίου 1775. Η μάχη ήταν μεν μια τακτική νίκη για τους Βρετανούς, αλλά αποδείχτηκε μια απογοητευτική εμπειρία για αυτούς. Υπέστησαν πολύ περισσότερες απώλειες από όσες είχαν υποστεί οι Αμερικανοί, συμπεριλαμβανομένων πολλών αξιωματικών. Η μάχη απέδειξε ότι η άπειρη πολιτοφυλακή ήταν σε θέση να αντισταθεί στα στρατεύματα του τακτικού στρατού στη μάχη. Στη συνέχεια, αυτή η μάχη αποθάρρυνε τους Βρετανούς από οποιεσδήποτε περαιτέρω μετωπικές επιθέσεις κατά των καλά αμυνόμενων γραμμών του μετώπου.
Emma Goldman and John Most, 1896
Άρθρο στο Metropolitan Magazine, vol. IV, No. 3, October 1896.
https://theanarchistlibrary.org/library/john-most-and-emma-goldman-anarchy-defended-by-anarchists
Δυσήνιος Ίππος 