|Τάσος Λειβαδίτης (20 Απριλίου 1922 – 30 Οκτωβρίου 1988)|
Σαν σήμερα γεννήθηκε ο αγαπημένος μας ποιητής. Στα κυρίαρχα μέσα θα διαβάσεις πως είναι ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της γενιάς του. Μα τι σημασία έχει αυτό; Σημασία έχει πως είναι αυτός που μας έμαθε την ποίηση από μικρά παιδιά, μας εξήγησε τα εφηβικά μας σκιρτήματα, τα πρώτα υπαρξιακά μας ερωτήματα και τις πρώτες κοινωνικές μας αγωνίες, έσπασε στερεότυπα και τετριμμένες εκφράσεις σε κάθε του λέξη, μας αφηγήθηκε τον κόσμο του, τον κόσμο του Έρωτα και της Επανάστασης.
Δὲν ξέρω πῶς, δὲν ξέρω ποῦ, δὲν ξέρω πότε, ὅμως τὰ βραδιὰ
κάποιος κλαίει πίσω ἀπὸ τὴν πόρτα
κι ἡ μουσικὴ εἶναι φίλη μας – καὶ συχνὰ μέσα στὸν ὕπνο
ἀκοῦμε τὰ βήματα παλιῶν πνιγμένων ἢ περνοῦν μὲς
στὸν καθρέφτη πρόσωπα
ποῦ τὰ εἴδαμε κάποτε σ᾿ ἕνα δρόμο ἡ ἕνα παράθυρο
καὶ ξανάρχονται ἐπίμονα
σὰν ἕνα ἄρωμα ἀπ᾿ τὴ νιότη μας – τὸ μέλλον εἶναι ἄγνωστο
τὸ παρελθὸν ἕνα αἴνιγμα
ἡ στιγμὴ βιαστικὴ κι ἀνεξήγητη.
Οἱ ταξιδιῶτες χάθηκαν στὸ βάθος
ἄλλους τοὺς κράτησε γιὰ πάντα τὸ φεγγάρι
οἱ καγκελόπορτες τὸ βράδυ ἀνοίγουνε μ᾿ ἕνα λυγμὸ
οἱ ταχυδρόμοι ξέχασαν τὸ δρόμο
κι ἡ ἐξήγηση θὰ ᾿ρθεῖ κάποτε
ὅταν δὲν θὰ χρειάζεται πιὰ καμία ἐξήγηση
Ἄ, πόσα ρόδα στὸ ἡλιοβασίλεμα – τί ἔρωτες Θέε μου, τί ἡδονὲς
τί ὄνειρα,
ἂς πᾶμε τώρα νὰ ἐξαγνιστοῦμε μὲς στὴ λησμονιά.΄
Περιμένοντας τὸ βράδυ, Τάσος Λειβαδίτης
Ο Τάσος Λειβαδίτης γεννήθηκε, λοιπόν, στην Αθήνα στις 20 Απριλίου 1922 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Μεταξουργείο. Ήταν γιος του Λύσανδρου Λειβαδίτη, εμπόρου με καταγωγή από την Κοντοβάζαινα Αρκαδίας, και της Βασιλικής Κοντοπούλου.
Η νύχτα της Κατοχής τον βρίσκει στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Το 1940 εγγράφεται στη Νομική Σχολή της Αθήνας, ωστόσο δε θα ολοκληρώσει ποτέ τις σπουδές του, καθώς συμμετείχε στην Αντίσταση. Ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στο χώρο της αριστεράς και εξορίστηκε, από το 1945 έως το 1951. Οι πολιτικές του ιδέες και η ένταξη του στο ΕΑΜ, οδηγούν στη σύλληψη και φυλάκισή του με τη λήξη των Δεκεμβριανών. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, το 1945, αφήνεται ελεύθερος. Τον Ιούνιο του 1948 συλλαμβάνεται και εξορίζεται στο Μούδρο. Το 1949 μεταφέρεται στη Μακρόνησο και από εκεί, επειδή δεν υπογράφει τη δήλωση μετανοίας, μεταφέρεται στον Άη Στράτη και από εκεί στις φυλακές Χατζηκώστα στην Αθήνα. Συνοδοιπόροι σ’ αυτό το «ταξίδι εξορίας» οι Κατράκης, Ρίτσος, Δεσποτόπουλος, Αλεξάνδρου, Πατρίκιος, κ.ά.
Από το 1948 έως το 1952 εξορίστηκε για τις πολιτικές του πεποιθήσεις στη Λήμνο, τον Άη- Στράτη και τη Μακρόνησο, μαζί με άλλους αριστερούς καλλιτέχνες και διανοούμενος, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Άρης Αλεξάνδρου και ο Μάνος Κατράκης.
Το 1952 εκδόθηκαν οι ποιητικές του συλλογές «Μάχη στην άκρη της νύχτας» και «Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας». Τον επόμενο χρόνο, η ποιητική του συλλογή «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου», που τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Βαρσοβία. Το βιβλίο του αυτό θεωρήθηκε ανατρεπτικό και ο ποιητής οδηγήθηκε σε δίκη στις 10 Φεβρουαρίου 1955 στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών.
Πλήθος ανθρώπων και ανάμεσά τους πολλές προσωπικότητες των γραμμάτων θα παρακολουθήσουν αυτή τη πνευματική δίκη, όπου ο ποιητής θα μετατρέψει το εδώλιο σε βήμα και όπου θα διατυπώσει την ουσία και τον σκοπό της τέχνης του. Θα συγκινήσει όχι μόνο το ακροατήριο, αλλά και τους δικαστές, που τελικά θα τον αθωώσουν πανηγυρικά.
Από το 1954 έως και το 1967 εργάζεται στην εφημερίδα «Η Αυγή» ως κριτικός ποίησης. Το κλείσιμο της εφημερίδας το 1967 από τη δικτατορία, τον αφήνει άνεργο και από το 1969 εργάζεται στο περιοδικό ποικίλης ύλης «Φαντάζιο» με το ψευδώνυμο Α. Ρόκκος. Διασκευάζει σε περιλήψεις έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και δημοσιεύει πορτρέτα για τη ζωή και το έργο Ελλήνων λογοτεχνών.
Η ζωή του ήταν πολυτάραχη, με αλλαγές που επιβάλλονταν συχνά βίαια, λόγω της συνέπειας του ποιητή σε ιδεολογικές αρχές, οι οποίες προκαλούσαν το καθεστώς. Ο Λειβαδίτης έφερε βιώματα από τη Μικρασιατική καταστροφή, την προσφυγιά, τη δικτατορία Μεταξά, τους αγώνες της Αριστεράς, την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τις διώξεις, τις εξορίες, τις φυλακίσεις, τη δικτατορία του 1967 και τόσα άλλα. Παρά τις τόσες κακουχίες, παρέμενε λάτρης, υμνητής της ζωής.
Ο Τάσος Λειβαδίτης άφησε την τελευταία του πνοή στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο της Αθήνας από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής στις 30 Οκτωβρίου 1988, ύστερα από δύο ανεπιτυχείς εγχειρήσεις. Μετά το θάνατό του εκδόθηκε η ποιητική του συλλογή «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου».
Tελικά, στις ψυχές μας και στη συλλογική μνήμη της Τάξης μας είναι αυτός που μίλησε για όσα ποτέ έχουμε αισθανθεί. Στη φιλία, στον έρωτα, στις σχέσεις εν γένει, στον αγώνα. Περιέγραψε με τον πιο ελεύθερο και πραγματικό τρόπο την αλληλεπίδραση του συναισθήματος και της αντίστασης. Και τελικά, είναι αυτός, ο ποιητής του Έρωτα και της Επανάστασης, λέξη προς λέξη, στιγμή προς στιγμή στην ζωή του την ίδια.
Μαρία Μ.
Δυσήνιος Ίππος 