Δημοσιεύτηκε στο 2ο τεύχος της εφημερίδας Ζερμινάλ
Καθώς δεν είμαι θεωρητικός, θα αναπτύξω ορισμένα πράγματα πρακτικά, τα οποία έζησα προσωπικά το Μάη του ’36 στη Θεσσαλονίκη. Ήμουν κι εγώ μέσα στους 52 κατηγορούμενους που συνελήφθησαν ως υπεύθυνοι για τα γεγονότα. […] Τον Απρίλιο του 1936 είχε γίνει ένα συνέδριο των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη. Ένα από τα βασικά αιτήματα ήταν να εφαρμοστεί και ο νόμος περί «τόγκας» (σ.τ.ε. να συνεχιστεί δηλαδή η διαλογή του καπνού ανάλογα με την ποιότητα από τεχνίτες καπνεργάτες ώστε να μη χαθούν μεροκάματα)
[…] Στις 9 Μάη του 1936 ξεσπάνε και τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης. Στο Καπνεργοστάσιο της Κομέρσιαλ, οι εργάτες θέσανε τα αιτήματα τους στον εργοδότη, αυτός δεν τα δέχτηκε και προχώρησαν σε κατάληψη του εργοστασίου. Κλείστηκαν μέσα, έβαλαν μαύρες και κόκκινες σημαίες και ζητούσαν την συμπαράσταση των άλλων επαγγελμάτων. Και πράγματι οι εργάτες ξεσηκώθηκαν σε απεργίες για συμπαράσταση των καπνεργατών –οι τσαγκαράδες, οι ραφτάδες, οι οικοδόμοι, οι μεταλλουργοί- κι έγινε πανθεσσαλονικιώτικη απεργία.
Σε μια από τις συγκεντρώσεις, στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, δίνει ο αστυνομικός διευθυντής Ντάκος εντολή και ανοίγουν πυρ στους συγκεντρωμένους και σκοτώνουν 8 εργάτες. Αργότερα σκότωσαν μια καπνεργάτρια, την Αναστασία Καρανικόλα, μπροστά σ’ένα περίπτερο. Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο Τάσος Τούσης, ένας εργάτης στις επιδιορθώσεις αυτοκινήτων από το Ασβεστοχώρι. Τελικά οι σκοτωμένοι είναι δώδεκα με δεκατρείς και οι τραυματίες τριακόσιοι.
Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν τέτοια έξαψη που έβλεπες να κατεβαίνουν αυθόρμητα, από όλες τις συνοικίες, άντρες, γυναίκες, παιδιά και να πετροβολούν τους χωροφύλακες με σκοπό να τους αποδεκατίσουν. Καταφέραμε, με τα λίγα μέσα που είχαμε στα χέρια μας, με πέτρες, ξύλα κτλ. να κλείσουμε τους χωροφύλακες μέσα στα αστυνομικά τμήματα και στο Διοικητήριο. […] Εμείς ρίξαμε το σύνθημα να βάλουν φωτιά στα τμήματα και να κάψουν τους χωροφύλακες και γι’ αυτό χαρακτηριστήκαμε προβοκάτορες από το ΚΚΕ.
Η απεργία βρίσκεται σε μεγάλη ένταση. Καλούμε τη ΓΣΕΕ να κηρύξει γενική απεργία. Ώσπου να συνεννοηθούν αυτοί μεταξύ τους η απεργία άρχισε να ξεθυμαίνει. Ενώ λοιπόν γενική απεργία δεν έλεγε να ξεκινήσει, άρχισαν να καταφτάνουν στρατεύματα και ιππικό από τη Λάρισα. Το λιμάνι γέμισε πολεμικά πλοία. Καταλαβαίνετε τι καταστολή ακολούθησε. Έτσι έσβησε η ηρωική εξέγερση των εργατών της Θεσσαλονίκης. […]
Η κατάσταση αυτή άνοιξε το δρόμο για τη δικτατορία του Μεταξά, προς το φασισμό. Και θέλω να τονίσω στους νέους, γιατί η δική μας η γενιά φεύγει σιγά-σιγά, ότι εάν η εργατική τάξη είναι ανίκανη να εκμεταλλευτεί αυτές τις στιγμές, που ξεσπάνε αυθόρμητα, εάν πάρει τον κατήφορο προς τα κάτω χωρίς να δώσει τη σωστή λύση, αν δεν χτυπήσει δηλαδή κανονικά, το σίδερο που είναι ζεστό, τότε ακριβώς αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση, αρχίζει η νίκη του φασισμού. Αυτό έγινε τόσο στην Ισπανία, όσο και στην Ελλάδα με το Μεταξά που έστειλε εξορία όλους τους συνδικαλιστές και όσους πρωτοστατούσαν στο κίνημα.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Αναμνήσεις μιας ζωής στο επαναστατικό κίνημα»
Δυσήνιος Ίππος 